۱۱:۵۱ :: ۱۳۸۸/۹/۱۰

استاد دانشگاه‌هاي تهران:حفاظت از قانون اساسي يك ملت مهمترين افتخار است

خبرگزاري فارس: محمد جعفر ايراني گفت: خبرنگار فرانسوي كه در هواپيماي حامل امام حضور داشت مي‌گويد "مصاحبه‌ها، گزارش‌ها و ديدارهاي فراواني با سران و حاكمين جهان داشته ام ولي مهمترين افتخارم اين است كه مدت كوتاهي از پيش‌نويس قانون اساسي ملتي محافظت كردم".

به گزارش خبرگزاري فارس، از مهمترين دستاوردهاي بشر در طول اعصار و ادوار، تدوين و تامين حقوق جامعه بشري و جهاني در فرآيندي است كه آن را قانون ناميده‌اند. اصولا حقوقدانان در يك تقسيم‌بندي كلي حقوق را به دو دسته داخلي و خارجي و هركدام را به شاخه عمومي و خصوصي طراحي كرده‌اند. تفاوت حقوق عمومي داخلي با ساير قوانين موضوعه و معموله كه مهمترين شكل آن در قانون اساسي متبلور و منسجم مي‌شود در تعابير و اصولي است كه از‌ آن سخن به ميان مي‌آورد. حقوق اساسي قانون اساسي از پايه‌اي‌ترين و اساسي‌ترين حقوق يك اجتماع است كه بر پايه فرهنگ، تاريخ، مذهب، هنجارها و نيازهاي سياسي ايجاد و ملاك اجراي آن نيز همين باورها و اصول عمومي مي‌باشد. مانند اصل دوم قانون اساسي جمهوري اسلامي ايران: جمهوري اسلامي، نظامي است بر پايه ايمان به خداي يكتا و اختصاص حاكميت و تشريع به او و وم تسليم در برابر امر او 2- وحي الهي و نقش بنيادي آن در بيان قوانين 3- معاد و نقش سازنده آن در مسير تكاملي انسان به سوي خدا 4- . يا اصل سي و هفتم كه مقرر مي‌دارد: "اصل، برائت است و هيچ كس از نظر قانون مجرم شناخته نمي‌شود مگر اينكه جرم او در دادگاه صالح ثابت گردد" موارد فوق از اساسي‌ترين حقوق افراد شناخته شده كه در نص صريح قانون اساسي نيز گنجانده شده است مشموليت عام قانون اساسي متشكل از اصولي است عمومي و مورد پسند عام كه بر همان اساس اشاره شده چينش و به زيور تقيين درآمده است. بندها و اصول مندرج در قانون اساسي به دليل عام مشمول بدون آن اشاره مستقيم به مردم، جامعه و اقشار مختلف آن دارد و از اشاره و تصريح به قشر خاص و طبقه خاصي پرهيز داشته بدين سال قلمرو حاكميت آن در زمان و مكان يك ملت و در قلمرو جغرافيايي كشور و تا زماني كه اصلاح يا تغييري نكرده است، گنجانده و تسري مي‌يابد. مانند اصل سي دوم: هيچ كس را نمي‌توان دستگير كرد، مگر به حكم و ترتيبي كه قانون معين مي‌كند. ام القوانين قانون اساسي، قانون مرجع و منشور ملي هر كشور تلقي مي‌شود. امروز تقريبا در تمامي كشورهاي جهان، سازمان‌ها، ساير قوانين، آئين‌نامه‌ها و . نشأت گرفته از قانون اساسي و قدرت آن الهام گرفته از همين قانون مي‌باشد. به همين دليل داراي اهميتي بالاتر از ساير قوانين بوده و مراحل اصلاح يا تغيير و يا تفسير آن را با تشريفاتي خاص در نظر گرفته‌اند. در اصل نود و هشتم قانون اساسي آمده است كه: "تفسير قانون اساسي به عهده شوراي نگهبان است." يا در اصل يكصد و هفتاد و هفتم به منظور بازنگري در شرايطي خاص با حضور افرادي مشخص و با شرايطي ويژه كه نهايتا نيازمند مراجعه به آراي عمومي (رفراندوم) مي‌باشد صورت‌پذير و ممكن خواهد بود. بازنگري در قانون اساسي جمهوري اسلامي ايران، در موارد ضروري به ترتيب زير انجام مي‌گيرد: رهبري پس از م با مجمع تشخيص مصلحت نظام طي حكمي خطاب به رئيس جمهور موارد اصلاح يا تقسيم قانون اساسي را به شوراي بازنگري قانون اساسي با تركيب زير پيشنهاد مي‌نمايد: 1- اعضاي شوراي نگهبان 2- روساي قواي سه گانه 3- اعضاي ثابت مجمع تشخيص مصلحت نظام 4- پنج نفر از اعضاي مجلس خبرگان 5- ده نفر به انتخاب مقام معظم رهبري 6- سه نفر از هيات وزيران 7- سه نفر از قوه قضائيه 8- ده نفر از نمايندگان مجلس 9- سه نفر از دانشگاهيان مصوبات شورا پس از تائيد و امضاي مقام رهبري بايد از طريق مراجعه به آراء عمومي به تصويب اكثريت مطلق شركت‌كنندگان در همه پرسي برسد. منشور ملي تقريبا در تمامي اعضاي خصوصا در آن زمان و مكان‌هائي كه دستگاه‌هاي مختلف حاكميتي به منظور هدايت مردم به سعادت اين جهاني و يا آن جهاني تشكيل شدند نوعي قانون نانوشته يا مانيفست حكومتي نيز وجود داشته است. به همين دليل تخطي از آن جرم عظيم و شايد نگاه نابخشودني قلمداد مي‌شد. ياد و خاطره‌اي در زمان ورود حضرت امام و همراهانشان در 12 بهمن 1357 در اين مجال خالي از لطف نخواهد بود. آقاي صادق طباطبائي نقل مي‌كند چون احتمال برخورد توسط دولت بختيار را مي‌داديم پيش‌نويس تهيه شده قانون اساسي را به خبرنگار فرانسوي كه در پرواز ما را همراهي مي‌كرد سپرديم كه در صورت برخورد دولت از آن محافظت نمايد. هواپيما بدون برخورد و درگيري در فرودگاه فرود مي‌آيد و هيچگونه تعرضي نسبت به مسافرين پرواز رخ نمي‌دهد. خبرنگار فرانسوي مي‌‌گويد: من مصاحبه‌ها، گزارش‌ها و ديدارهاي فراواني با سران و حاكمين جهان داشته‌ام ولي مهمترين افتخارم اين است كه مدت كوتاهي از پيش‌نويس قانون اساسي ملتي محافظت كردم. سخن گفتن از قانون اساسي كه شامل حقوق اساسي و بنيادين يك ملت و كشوري است امر دشوار و اين افتخار آميز است هرچند كه راه براي اصلاح و بازنگري در قانون در نظر گرفته شده است و ليكن پايبندي بدان و اجراي اصول آن از مهمترين وظايف بشر و دستگاه‌هاي حاكميتي در جهان معاصر است. محمد جعفر ايراني استاد حقوق دانشگاه‌هاي تهران انتهاي پيام/م

 

 

كتاب حكومت‌های تئوكراسی مبتنی بر ولايت فقيه» با بررسی‌های تطبیقی در این موضوع، هفته آينده توسط مسئولان فرهنگی و اطلاع‌رسانی استان لرستان طی مراسمی رونمايی می‌شود.

 

به گزارش شبکه اجتهاد، محمدجعفر ایرانی، نویسنده و محقق این کتاب، در خصوص کتاب حکومت‌های تئوکراسی مبتنی بر ولایت فقیه» گفت: یکی از چالش‌های فرا‌روی بشر امروزی، حقوق اساسی و حق انتخاب رژیم حقوقی و نوع حکومت است تا جایی‌ که عدم انطباق آن در رفع نیاز ضروری انسان‌ها، منجر به انقلاب و تغییر حکومت‌ها شده است. 
وی افزود: بسیاری از نظریه‌پردازان با الهام از دیدگاه‌های نظام سلطه و القائات ماتریالیستی بر طبل جدایی دین از ت و ناکارآمدی حکومت‌های دینی می‌کوبند و با جدل و بهره گرفتن از تضاد دیالکتیک فلسفی، در صدد هستند تا پاردوکس ذهنی را تبدیل به امری عینی کنند. 
مؤلف کتاب حکومت‌های تئوکراسی مبتنی بر ولایت فقیه ادامه داد: حکومت دینی را باید ظرف و قالبی نظام‌مند در نظر گرفت که حکام و اشخاص در آن مظروف این چارچوب تلقی می‌شوند و بر اندیشمندان واقعی لازم است تا در واقع نگاه منتقدانه و با تبیین‌کننده خود را معطوف به این ظرف نمایند نه مظروف آن. 
استاد حقوق دانشگاه ضمن تأکید بر فضای موجود و تغییرات به‌وجود آمده در جهان خصوصاً انقلاب‌ها منطقه افزود: با نگرش در این تغییرات اساسی اذهان به این امر رهنمون می‌شود که مردم انقلابی یک گام پیش‌تر از برخی تحلیل‌گران است که در واقع حساب حاکمان خارج شده از دایره مدار تئوکراسی را با تغییر ایشان و اصرار بر دین محوری حکومت‌ها اعلام کردند. 
صاحب نظریه تئولند گفت: در این نوشتار که در چهار فصل و ۱۲۷ صفحه تهیه و در دسترس همگان قرار گرفته است، با استفاده از استدلال مخالفان و موافقان نظریه ولی فقیه و براهین عقلی و نقلی مورد وثوق به شیوه‌ای استدلالی و نوین، نقش و جایگاه ولایت فقیه در حکومت‌های تئوکراسی مورد بررسی و پردازش قرار گرفته است. 
ایرانی در ادامه یادآور شد: این کتاب در هفته آینده، توسط مسئولان فرهنگی و اطلاع‌رسانی استان لرستان طی مراسمی رونمایی می‌شود.

به گزارش پایگاه خبری عصربازار»، نظام بانکی ایران برای تغییر بنیادین و نزدیک شدن به بانکداری جهانی نیاز به اصلاحات اساسی دارد. در حالی که بانکداری اسلامی ماهیت نظام بانکداری را دست نخورده نگه میدارد و در پی اصلاح جزییات است. با این حال باید دید تصویب این قانون می تواند دردی از مشکلات نظام بانکداری ایران دوا کند. در همین زمینه می توانیم یادآور شویم که این طرح در نظام اقتصادی بانک محور ایران از اهمیت بالایی برخوردار است. 

 

http://asrebazar.com/News/24115/%D8%A8%D8%A7%D9%86%DA%A9-%D9%85%D8%B1%DA%A9%D8%B2%DB%8C-%D8%A8%D8%A7%DB%8C%D8%AF-%D9%85%D8%B3%D8%AA%D9%82%D9%84-%D9%88-%D8%BA%DB%8C%D8%B1%D8%AF%D9%88%D9%84%D8%AA%DB%8C-%D8%A8%D8%A7%D8%B4%D8%AF

حیات: مشاورعالی اموراجتماعی وزارت کشور با بیان این که دیوان عالی کشور نقش حاکمیتی و نظارتی دارد گفت: اصل 161 قانون اساسی، نظارت بر قوانین را به عنوان اصلی ترین نقش دیوان عالی کشور برشمرده است. این در حالی است که این دیوان از طرفی باید به دنبال ایجاد وحدت رویه قضایی و همچنین مجری مسئولیت هایی باشد که از سوی دستگاه قضایی به آن محول می شود.

 

محمدجعفرایرانی صاحب نظریه جهانی "تئولند"در پاسخ به این سوال که با گذشت چهل سال از تاسیس دیوان عالی کشور چه اندازه این دیوان توانسته به اهداف از پیش تعیین شده دست پیدا کند به خبرنگار پایگاه خبری حیات گفت: در پاسخ به این سوال ابتدا باید دید چقدر توانسته ایم جامعه را به سمت عدالت پیش ببریم و تا چه اندازه رضایت عمومی جلب شده است. شخصا معتقدم که دیوان عالی کشور همانند دیوان عدالت دو بال قدرتمند دستگاه قضایی محسوب می شوند که نقش مناسبی در ارکان دستگاه قضایی داشته اند و توانسته اند به اهداف عالی خود دست پیدا کنند.

این فرزند شهید با تاکید بر این که قانون برای همه مردم باید به شکل یکسان اجرا شود گفت: دیوان عالی کشور تا کنون توانسته قوانین را به شکل یکسان برای همه اجرایی کند و همین امر در ایجاد وحدت رویه تاثیر بسیاری مطلوبی داشته است.

مدرس دانشگاه آزاد اسلامی با بیان این که برای رسیدن به وضعیت کاملا مطلوب هنوز نیاز است که گام های دیگری برداشته شود اذعان کرد: ممکن است انتقادات بسیاری به دستگاه قضایی وجود داشته باشد که برخی از آنها هم مطمئنا درست و به جاست. به همین خاطر باید به روزرسانی هایی در رویه اجرای قوانین انجام بگیرد که دیوان عالی کشور هم از این قائده مستثنی نیست.

وی ادامه: اجرای قوانین و نوع برخورد با جرم هم باید به روز و متناسب با احتمالات جامعه باشد تا بتوان عدالت را به شکل کامل و جامع در کشور ایجاد کرد. البته این را هم باید بگویم که به شخصه مخالف افزایش جرم انگاری در جامعه هستم چرا که این موضوع عاملی برای بازدارندگی از افزایش جرم و عدالت گستری نمی شود.

ایرانی، دادستانی را چشم و گوش دستگاه قضایی خواند و گفت: دادستان به عنوان مدعی العموم می تواند در همه بخش ها برای نظارت و حتی پیشگیری از وقوع جرم ورود پیدا کند. دادستانی در حقیقت نماینده مردم در دعاوی مختلف است که سعی می کند حقوق از دست رفته مردم را مطالبه کند.

این حقوقدان فضای سایبری را یکی از حوزه های جدیدی دانست که دادستانی می تواند در آن نقش پر رنگی داشته باشد و در این باره تصریح کرد: امروز در فضای مجازی افراد و گروه های مختلفی در حوزه های مختلف ی، اقتصادی و. فعالیت می کنند که متاسفانه جرم های مختلفی را در ان مرتکب می شوند. با وجود این نیاز است که دادستانی با استفاده از وظایف قانونی خود این فضا را بیشتر رصد کند تا به حقوق مردم خدشه ای وارد نشود.

http://hayat.ir/125-6-141927

*سید عبدالمجید زواری: اروپا در حالی در سال 2016 میلادی از سند راهبردی جدید خود در حوزه ت و امنیت رونمایی خواهد کرد که به نظر می‌رسد نگرانی از پیامدهای بحران مهاجران، سبب شده تا کشورهای اتحادیه مستقل از آمریکا نقش مؤثرتری در مسائل جهانی به‌ویژه امنیت غرب آسیا و شمال آفریقا ایفا کنند.

 در حقیقت، وضعیت آشوبناک جهان امروز و به‌ویژه ناامنی گسترده در غرب آسیا سبب شده تا اتحادیه اروپا با بازنگری در راهبردها و اولویت‌های جهانی خود، به صورت مستقل، تدابیر ویژه‌ای را برای صیانت از منافع خود و گذار به وضعیت صلح‌آمیز در پیش گیرد.

 

(1) هارتلند: منطقه وسیعی است که از غرب به رودخانه ولگا، از شرق به سیبری غربی، از شمال به اقیانوس منجمد شمالی و از جنوب به ارتفاعات هیمالیا، ارتفاعات ایران و ارتفاعات مغولستان محدود می شود. به اعتقاد مکیندر، اساساً این ناحیه توسط هیچ قدرت دریایی تهدید نمی شود و کسی که بر هارتلند حاکم باشد می تواند بر کل جهان حکومت کند.

 

(2) ریملند: این نظریه به سرزمین های حاشیه ای اروپا، غرب آسیا، آسیای جنوبی و هم چنین خاور دور اهمیت بسیار می دهد و آن ها را هم چون کلیدهای امنیت ایالات متحده آمریکا تلقی می کند. به اعتقاد اسپایکمن، این منطقه، امکان ترکیب قدرت بری و بحری بهتری را فراهم می کند و هر کس بر سه تنگه هرمز، باب المندب و مالاکا مسلط باشد بر تمام دنیا مسلط است.

(3) تئولند: این منطقه محدوده ای بین شمال آفریقا، مصر، کوه های آرارات، خلیج فارس، شبه جزیره عربستان و قسمت هایی از هند و چین را شامل می شود. محمد جعفر ایرانی، مبدع این عنوان معتقد است این منطقه که به لحاظ مذهبی خاستگاه ادیان مختلف است، به دلیل موقعیت ژئواستراتژیک، ژئوپلتیک و هم چنین پیشینه تمدن های مختلف بیش از هارتلند و ریملند اهمیت دارد.

*کارشناس ارشد روابط بین الملل

ادامه مقاله باعنوان آینده نقش آفرینی درغرب آسیا

http://www.iran-futures.org/%D8%A2%DB%8C%D9%86%D8%AF%D9%87-%D9%86%D9%82%D8%B4-%D8%A2%D9%81%D8%B1%DB%8C%D9%86%DB%8C-%D8%A7%D8%B1%D9%88%D9%BE%D8%A7-%D8%AF%D8%B1-%D8%BA%D8%B1%D8%A8-%D8%A2%D8%B3%DB%8C%D8%A7/

 

تاریخ انتشار : پنجشنبه ۵ جدی ۱۳۹۲ ساعت ۱۳:۲۹

به گزارش پیام آفتاب، 6 جدی برابر است با سالروز تهاجم نظامی شوروی به خاک افغانستان. به همین بهانه بر آن شدیم تا با بررسی رخدادهای تاریخی قبل و بعد از این واقعه، یاد و نام مجاهدان راستین حق علیه باطل را زنده داشته و در نهایت به مطابقت اوضاع گذشته با اوضاع فعلی کشور بپردازیم.
پس از پيروزي كودتاي كمونيسيتي 7ثور(ارديبهشت) 1357، روس ها در اين گمان بودند كه حكومتي در كابل بنا شده كه حافظ منافع آنها مي باشد و كمونيست‌ها، سرمستانه مي انديشيدند كه به تمام آرزوها و آرمان‌هاي سياسي و اجتماعي خود رسيده و ضمن تحقق بدون دردسر حاكميت خود، جامعه افغانستان را طي چند سال به يك جامعه سوسياليستي بي طبقه مبدّل خواهند كرد. اما حكومت با سبك‌سري، افراط كاري و روي كار گرفتن خشونت و دهشت افكني در ميان مردم، با مقاومت و ستيز پيش بيني نشده و وصف ناپذير مردم مسلمان ودلير افغانستان روبرو شدند. مقاومت مردم تحقق اين رؤياها را جداً به مخاطره انداخته، شادماني روزهاي نخستين پيروزي را به تلخ كامي، نگراني و خواب هاي پريشان مبدل ساخت[1]، تاجايي كه از بدو كودتاي هفت ثور تا زمان اشغال افغانستان توسط ارتش سرخ در تاريخ 6 جدي 1358، نزديك به هفتاد قيام در نقاط مختلف افغانستان صورت گرفت.[2]
از ميان اين قيام ها مي توان به قيام نورستان، مردم دره صوف، مردم مناطق هزاره جات، 24 حوت هرات و چنداول اشاره كرد كه دو قيام اخير از مهمترين و موثرترين آن ها در رابطه با هجوم نظامي شوروي مي باشند.


 
زمينه سازي براي هجوم نظامي
روس ها در چند مرحله از تاريخ افغانستان دست به امضاي تفاهم نامه هاي نظامي با اين كشور زده اند كه اين تفاهم نامه ها، هر كدام به نحوي وابستگي بيشتر را براي افغانستان به دنبال آورد. اولين مرحله اين قراردادها به زمان امان الله خان و "معاهده بي طرفي و عدم تعرض متقابل" موسوم به معاهده پغمان(درسال 1305) بر مي گردد. درآن مرحله از تاريخ هدف از امضاي اين قرارداد، زمينه سازي براي سركوب مسلمانان بخارا كه در آن زمان تحت سيطره روس ها بود و ثانياً قراردادن افغانستان در خط سياسي روسيه بود. زيرا بي طرفي افغانستان از نظر روس ها به معني عدم پشتيباني اين كشور از مجاهدان بخارا و دوري از رقباي قدرتمند غربي شوروي ارزيابي مي شد. همچنين در سال 1310 در زمان نادرخان، دومين قرارداد "عدم تعرض متقابل و بي طرفي" با پيشنهاد روس ها به امضا رسيد كه منجر به تداوم اهداف معاهده اول مي شد.
مهمترين قرارداد در اين زمينه معاهده دوستي 14قوس 1357 در زمان دولت تره‌كي مي باشد. پس از تشنج اوضاع داخلي افغانستان به دليل قيام هاي مردمي و كنارزده شدن جناح پرچم، روس ها تصميم گرفتند كه قبل از وخيم شدن اوضاع، يك سند نظامي و در واقع بهانه اي براي اشغال نظامي افغانستان را با دولت تره كي به امضا برسانند. از اين از رو با دعوت برژنف، تره‌كي در كنار حفيظ الله امين در صدر يك هيئت عالي رتبه سياسي عازم مسكو گرديدند. مهمترين دستاورد شوروي از اين سفر، امضاي "قرارداد دوستي و همكاري مشترك بين افغانستان و اتحاد شوروي" در طي 15ماده، كه بين تره‌كي و برژنف به امضا رسيد مي باشد. روس ها با تحميل اين معاهده بر گُرده افغانستان، زمينه سازي لازم را براي اشغال نظامي فراهم نمودند. البته بستن اين قرارداد، با جوسازي هاي هوشمندانه روس ها توأم بود. دو ماه قبل از امضاي اين قرارداد سفير آمريكا در كابل، طي يك عمليات آدم ربايي با مداخله پليس ترور شد. اين جريان مشكوك كه احتمالا با حمايت دولت و نقشه روس‌ها رهبري مي‌شد، دو پيامد مثبت براي روس ها در پي داشت، اول اينكه با مقصر شناختن گروه‌هاي مقاومت مردمي، اوضاع افغانستان متشنج جلوه داده مي شد، و ثانيا با اين اقدام آمريكا و متحدانش در منطقه متهم به دخالت در اوضاع داخلي افغانستان مي شدند، و هر دوي اين پيامدها مي توانست بهانه اي براي مداخله مستقيم شوروي در افغانستان باشد.
از طرفي چنانچه گفته شد، قيام هاي مردمي مانند قيام هرات و چنداول، نگراني روس ها را، در مورد ازدست دادن طعمه ديرينه خود در منطقه، دوچندان مي كرد. پروفسور جان اريكسن استاد دانشگاه ادينبرو، آغاز زمينه سازي عملي روس ها براي مداخله نظامي در افغانستان را بعد از قيام 24 حوت هرات مي داند و معتقد است كه روس ها بعد از اين قيام بود كه نقشه عمليات تهاجمي به افغانستان را كشيدند[3]. اما دلايل تاريخي بررسي شده نشان مي دهد كه روس ها از ديرباز به دنبال تصرف افغانستان بوده و با هرشيوه و بهانه اي سعي در حفظ اين سرزمين داشته اند.


 
انگيزه هاي لشكركشي
علاوه بر اهداف ديرينه شوروي در افغانستان، مهمترين عواملي كه روس ها را در لشكر كشي نظامي به خاك اين كشور ترغيب مي كرد را به صورت خلاصه، مي توان در ذيل برشمرد:
1-تقاضاي مكرر خلقي ها: ژنرال گروموف(فرمانده كل نيروهاي نظامي شوروي در افغانستان) در كتاب "ارتش سرخ در افغانستان" در مورد درخواست هاي مكرر خلقي ها از دولت اتحاد جماهير شوروي براي اعزام نيروي نظامي به اين كشور، به تفصيل به بحث پرداخته است. وي در اين كتاب به دستپاچگي تره كي بعد از قيام24حوت هرات پرداخته و متن مكالمه تلفني تره كي و كاسيگين(نخست وزير وقت شوروي) را درج كرده است. با مطالعه اين مكالمه تلفني عمق سرسپردگي رژيم كمونيستي افغانستان به اتحاد جماهير شوروي و استيصال آنها در برابر نيروي الهي مردم به وضوح قابل مشاهده است. همچنين در اين مكالمه تلفني تره كي به صراحت از كاسيگين درخواست اعزام نيروي نظامي به خاك افغانستان را مي كند، اما روس ها كه هنوز زمينه لازم براي هجوم نظامي را نچيده اند تنها به اين درخواست تره كي با كمك هاي تسليحاتي و نظامي پاسخ مي دهند[4]. پس از تره‌كي، امين هم كه با خودكامگي‌ها، افراط كاري ها و خشونت هايي كه به خرج داده بود، مقدسات، شرافت و كرامت مردم را زير پاگذاشته و براي حفظ قدرت و زنده ماندن خود، نيازمند استمداد از نيروهاي ارتش سرخ بود، تاجايي كه طبق اسناد منتشر شده در كل دوران تره كي و امين 20 تقاضا توسط نمايندگان شوروي براي اعزام نيروي نظامي به افغانستان صورت گرفت كه از اين بين 7 نامه توسط شخص امين در زمان حكومتش ارسال شده است.[5]




2- خلاص شدن از شر حفيظ الله امين: به اذعان مقامات شوروي، امين با رفتار ناشيانه، خودكامه و قساوت‌بار خويش، باعث خشم مردم افغانستان و قيام آنها شده است، ولذا ناگزير بايد او را از صحنه برداشت تا قيام مردم فروكش كرده و رژيم كمونيستي از خطر سقوط نجات يابد. در مواردي ديگر، تمايل شوروي در حذف امين را به دليل گرايش وي به غرب و آمريكا دانسته اند: امين با مقامات آمريكايي تماس و ارتباط برقرار كرده است و ممكن است افغانستان در كام اين كشور(آمريكا) فرو رود، لذا بايد او را برداشت تا اين خطر از بين برود».[6] از طرفي فراموش نشود كه امين بر خلاف تمايل شوروي، با حذف تره كي، در طي كودتاي نافرجام 25 سنبله سال 1358 به قدرت رسيده و اين خود باعث ايجاد كدورت هايي ميان امين و شوروي مي شد.
3-نجات رژيم كمونيستي: روس ها در طي سال هاي متمادي با چيدن توطئه ها و نقشه‌هاي فراوان، سعي در ايجاد حكومتي داشتند كه تامين كننده منافع آنها در منطقه باشد و از طرفي جلو نفوذ مخالفان آنها را بگيرد. از اين رو پس از تلاش هاي فراوان، با حمايت از كودتاي 7ثور1357 توانستند، به اندكي از خواسته هاي خود در افغانستان برسند. حفظ اين نظام كمونيستي و نجات آن از سقوط در كام انقلاب هاي مردمي از مهمترين اهداف سياسي-استراتژيكي شوروي بود.
4- ترس از گرايش افغانستان به انقلاب اسلامي ايران يا آمريكا و غرب: روس ها كه هزينه هاي فراواني براي انقلاب كمونيسيتي افغانستان كرده بودند، از يك طرف به خاطر از دست رفتن اين هزينه ها و موقعيت خود در افغانستان و از طرفي به خاطر هراس از گرايش افغانستان به سوي رژيم بنيادگراي اسلامي كه به تازگي در همسايگي غربي افغانستان شكل گرفته بود، يا رژيم طرفدار غرب و آمريكا، سعي در حفظ اين رژيم كمونيستي داشتند.[7]
5- گسترش نفوذ و ايجاد پايگاه هاي بيشتر در آسيا، اطراف خليج فارس و خاورميانه: چنانچه يك نويسنده كنجكاو آمريكايي ذكر مي كند:اين اولين مورد نيروهاي شوروي به مرزهاي قانوني يك كشور مستقل بود و اين تصور را به وجود آورد كه مسكو در صدد است از افغانستان به عنوان يك سكوي پرش براي قبضه كردن حوزه هاي نفتي خليج فارس و ايجاد پايگاه هاي نظامي در اقيانوس هنداستفاده كند».[8] و در واقع اين همان چيزي بود كه "گورباچف" نيز در خاطرات خود به همين صورت يادآور شده است.
آغاز لشكركشي و
روس ها با توجه به انگيزه ها و دلايل فوق، به بهانه تقويت ارتش شكست خورده امين و تره كي، در سال 1358 مقدار زيادي سلاح و مهمات وارد افغانستان كردند. اين سلاح ها شامل يكصد دستگاه تانك تي-62، جنگنده هاي ميگ 21 و 23 و اس-يو، نفربرهاي ام-16 و همچنان 36 فروند هليكوپتر پيشرفته ام-آي24 مي شد. در اسد 1358 صد فروند هواپيماي جديد را در پايگاه هوايي قندهار مستقر ساخته و در ميزان همان سال مارشال پاولوفسكي فرمانده نيروهاي زميني شوروي با 60 نفر از ژنرال هاي برجسته روس به منظور تهيه نقشه و شناسايي نقاط استراتژيك وارد افغانستان شدند. سپس حدود1500 سربازشوروي در ماه قوس در پايگاه هوايي بگرام و فرودگاه بين المللي كابل مستقر گرديدند. روس ها حفيظ الله امين را واداركردند كه به قصر دارالامان در جنوب غرب كابل برود تا نظامي به شهر آسان تر گردد. پس از اين اقدام، در تاريخ 3جدي يك پل هوايي بين كابل-تاشكند برقرار گرديد و يك گردان از لشكر105 هوابرد شوروي وارد كابل شده و در نقاط مهم شهر جابجا گرديد، تا تاريخ 6جدي حدود پنج هزار سرباز روسي وارد كابل شدند. ساعت شش عصر روز پنجم جدي، غرش توپ و گلوله قصر دارالامان را به لرزه درآورد و درگيري ميان ارتش روس و محافظان قصر آغاز گرديد. به اين ترتيب حفيظ الله امين كه براي نجات خود دست به دامان شوروي شده بود، با دست خود، خود را به چاه هلاكت افكند. بعداز حدود يك ساعت صداي ببرك كارمل از راديو تاجيكستان پخش شد و ببرك ضمن برشمردن جنايات امين، او را "ميرغضب" خواند و اعلام كردكه امين براي ابد به همراه چند نوكرش از صحنه زندگي محوگرديده اند.[9]
توجيه
پس از اقدام خطرناك و خارج ازعرف و منطق بين المللي، روس ها ناگزير بودند كه به گونه اي اين اقدام خويش را براي اقناع اذهان عمومي توجيه نمايند و لذا از جانب كميته مركزي حزب كمونيست اتحاد شوروي مقالاتي تهيه گرديد و در اختيار رسانه هاي گروهي آن كشور قرار گرفته و به علاوه نامه هايي به صورت جداگانه به نمايندگي شوروي در شوراي امنيت و ديگري به كشورهاي هم پيمان شوروي فرستاده شد. دو نكته در اين نامه ها ذهن خواننده را بيشتر به خود منعطف مي سازد. اين دو نكته قانوني مربوط به منشور سازمان ملل متحد و قرارداد 14قوس 1357 بين افغانستان و شوروي بود.
1- استناد به ماده 51 منشور سازمان ملل متحد: در نامه اي كه شوروي به شوراي امنيت سازمان ملل متحد گسيل مي دارد، با استناد به ماده 51 منشور اين سازمان، قصد توجيه خود به افغانستان را مي كند. در قسمتي از اين نامه پس از متهم كردن كشورهاي همسايه و جلوه دادن دست هاي خارجي در ناآرامي هاي افغانستان، اين چنين آمده است: در اين رابطه لازم است همچنان تاكيد كنيم كه اتحاد شوروي و افغانستان از حقوق حقه خود مبني بر دفاع انفرادي يا جمعي كه در ماده 51 آيين نامه  سازمان ملل(منشورسازمان ملل متحد) درج گرديده است، بهره مي گيرند. به گونه اي كه روشن است، بسياري از دولت ها، از جمله اعضاي دايمي شوراي امينت سازمان ملل متحد به خاطر حفظ و احياي صلح جهاني و امنيت، بارها ازاين حق انكار ناپذير استفاده كرده اند». جالب است به این نکته اشاره کنیم که این تنها باری نبود که افغانستان با استناد به این ماده قانون ملل متحد مورد اشغال نیروهای م قرار گرفت، بلکه نیروهای ایالات متحده آمریکا هم پس از لشکر کشی وسیع به افغانستان، این ماده از منشور سازمان ملل متحد را دستاویز خود قرار داده و نظامی را توجیه نمودند.
2- استناد به معاهده 14قوس 1357: در نامه اي كه اتحاد جماهير شوروي به هم پيمانان خود مي نويسد، در ابتدا بارديگر سعي در متهم كردن دست هاي بيگانه مانند نيروهاي ارتجاعي(مجاهدين اسلامي در افغانستان)، امپرياليسم آمريكا و CIA و همچنان رهبران پكن كرده و سپس به ماده 4تعهدنامه بين المللي امضاشده در تاريخ 14قوس 1357 ميان افغانستان و شوروي استناد مي كنند. در ماده 4 اين معاهده آمده است: جانبين متعاليه تعهد كننده، با عملكرد مطابق روحيه ي سنت هاي دوستي و همسايگي نيكي و همچنان مطابق آيين نامه سازمان ملل متحدبا هم به رايزني پرداخته و با توافق هر دو جانب، تدبيرهاي لازم را به منظور تامين امنيت، استقلال و تماميت ارضي طرفين اتخاذ مي نمايند. به خاطر تحكيم توانايي دفاع جانبين متعاليه ي تعهد كننده، آنان به همكاري در عرصه ي نظامي ادامه خواهند داد».
اگر قرار باشد سیر تاریخی گذشته را بررسی کنیم، معاهده امنیتی که دولت فعلی افغانستان در حال انعقاد آن با ایالات متحده آمریکا است نیز، ممکن است درست همانند معاهده 14 قوس 1357 روزی به ضرر افغانستان تمام شود. آمریکا خواستار حضور بلند مدت نظامی در افغانستان است به هیچ وجه حاضر نشده است تا از خواسته‌هایی مانند محاکمه نیروهای متخلف خود و پایان دادن به حملات نظامی شبانه به خانه‌های مردم افغانستان دست بردارد.
اگرچه کرزی تا کنون در قبال این خواسته‌ها ایستادگی کرده است، اما آن چه از اخبار روزهای گذشته به گوش می‌رسد، قرار است به زودی، وی از پافشاری خود کوتاه آمده و تن به امضای پیمان امنیتی با آمریکا دهد.
نظريه "هارتلند"ي كه روس ها را وادار به تصاحب افغانستان مي كرد، امروزه جاي خود را به نظريه متكامل تر "تئولند" كرده است. از علل علاقمندي شوروي به خاك افغانستان نظريه هارتلند بود كه طي آن افغانستان به عنوان يكي از نقاط استراتژيك تلقي مي گشت. اما سال ها بعد محمدجعفر ايراني استاد دانشگاه هاي تهران، مبناي تئوري جديد "تئولند" يعني سرزمين اديان را پايه ريزي نمود. وى با طرح این تئورى معتقد است آنچه امروز به عنوان استمرار حساسیت هاى پیشین کشورهاى جهان و یا استکبار جهانى در این منطقه مى باشد، استخراج نتیجه سال ها آزمایش و پروسه اى تحقیقاتى و عظیم است که آن را عنصرى به نام دین» (تئو) یا بنیادگرایى دینى نامیده اند. آنها معتقدند اگر امروز خطرى آسایش، چپاول و زیاده گویى و زیاده خواهى هاى جهان غرب و آمریکا را تهدید مى کند، چیزى نیست جز دین» که آن را افیون توده ها معرفى و بارها با ابزارهاى مختلف و با فراخور زمان و مکان نسبت بدان تحرکات و هجمه هایى را داشته اند.[10] امروزه غرب معتقد است اگر با زيرنظر گرفتن منطقه اي كه مهد اديان است، مانعي در برابر بنيادگرايي ديني گردد، قطعا حاكم بر دنيا مي گردد. از اين رو، انگيزه تصاحب سرزمين هاي خاورميانه از قديم تا كنون، در ذهن استعمارگران پرورش مي يافته است، اما اين خيال خامي است كه دين داران افغانستان، 32 سال پيش شوروي را از اين خواب ناخوش بيدار كرده و به زودي آمريكايي ها را هم بيدار مي كنند.

لحظه خروج سربازان روس از شهر مرزی حیرتان

 
پيامدهاي دخالت شوروي در افغانستان
روس ها، چه با دخالت مستقيم نظامي، چه با دست نشانده هاي خود در خاك افغانستان، هزاران پيامد ناخوشايند را بر گُرده ملت مظلوم افغانستان تحميل نمودند. شمارش و ذكر تمام اين پيامدها نيازمند مطالعه و تحقيق در خور شأن آن مي باشد. اما به صورت تيتروار مي توان اين پيامدها را اين چينين برشمرد:
1- بي ثباتي سياسي؛ اين بي ثباتي در حدي بود كه در دوران حاكميت كمونيست ها در افغانستان، چه قبل از حمله نظامي و چه بعد از آن، هرگز روحيه اتحاد و انسجام در بين سياستمداران ايجاد نگرديد و همواره در صحنه سياسي، شاهد پشت پا زدن سياستمداران نسبت به هم بوده ايم.
2- تبديل حكام افغانستان به فرمانرواياني خودفروخته، وابسته و مستبد و خشن نسبت به مردم.
3- به جود آمدن ده ها كودتاي قطعي ، احتمالي و سركوب شده و صدها قيام مردمي در افغانستان كه هر كدام از آنها باعث از بين رفتن خون هزاران وطن پرست، نظامي، معلم، دهقان، روحاني و . گرديد.
4-از بين بردن دين، مذهب و گرايشات الهي، تبليغ افكار ماركسيستي و كمونيستي، كشتار، زنداني و تبعيد هزاران روحاني و مولوي به خصوص از ميان روحانيون و منتفذين شيعه، به طوريكه در دوران جهاد و تا كنون، خلأ رهبري در ميان جامعه اسلامي افغانستان ديده مي شود.
5-فرار مغزها از افغانستان: آن عده از روشنفكراني كه مخالف دولت كمونيستي بودند و از سركوب ها و كشتارها جان سالم به در برده بودند نيز، با مهاجرت از وطن، زمينه ساز فرار بزرگ مغزها گشتند؛ مغزهايي كه از دست رنج ملت فقير افغانستان تربيت شده بودند.
6-تخريب بنياد اقتصادي، غارت ثروت هاي طبيعي، ي و چپاول سرمايه هاي ملي افغانستان ازجمله موزه ها، آثار باستاني و مكان هاي تاريخي توسط كمونيست ها و مين و در اثر حمله و دفاع هاي ناشي از جنگ.
7- از بين رفتن زيرساخت هاي اجتماعي-فرهنگي افغانستان و باقي ماندن روحيه ستيزه جويي، جنگ طلبي و خونخواهي بين مردم، كه ناشي از عدم اعتماد آنها به يكديگر و نظام حكومتي بود.
اين تنها مواردي بسيار اندك از آثار ات شوروي به افغانستان مي باشد؛ كشوري كه تاكنون طعم آزادي واقعي را نچشيده است. زيرا پس از دست برداشتن شوروي ها، اين آمريكايي ها بودند كه خاك آن را به تاراج برده و آن را مبدل به مستعمره خويش نموده و مي كنند. اما تاريخ نشان داده كه اين ملت، هرگز فشار بيگانه را بر گردن خويش تحمل ننموده و آن چنان كه انگليس و شوروي را به خاك كشيدند، با روحيه ي جهاد اسلامي، به آمريكا هم اجازه نخواهند داد تا افغانستان را مبدل به دكّان خود در خاورميانه كند.
http://  http://www.payam-aftab.com/fa/doc/article/25679/%DB%B6-%D8%AC%D8%AF%DB%8C-%D8%B3%D8%A7%D9%84%D8%B1%D9%88%D8%B2-%D8%A7%D8%B4%D8%AA%D8%A8%D8%A7%D9%87-%D8%A8%D8%B2%D8%B1%DA%AF-%D8%B4%D9%88%D8%B1%D9%88%DB%8C-%D8%AA%D9%87%D8%A7%D8%AC%D9%85-%D8%A7%D9%81%D8%BA%D8%A7%D9%86%D8%B3%D8%AA%D8%A7%D9%86
[1] گروه پژوهش سينا(براي) دفتر نمايندگي مقام معظم رهبري در امور افغانستان، افغانستان در سه دهه اخير، قم، ثقلين، ص313
[2] مصباح زاده، سيد محمد باقر، تاريخ مختصر سياسي افغانستان، مشهد،مرنديز، 1388،ص214
[3] همان ص 236
[4] گروموف، ارتش سرخ در افغانستان، ترجمه عزيز آريانفر، ص 6-16، به نقل از افغانستان در سه دهه اخيرص231
[5] جنگ در افغانستان، انستيتوتاريخ نظامي فدراسيون روسيه، ص234-237 به نقل از افغانستان در سه دهه اخير،ص326
[6] افغانستان در سه دهه اخير، ص328
[7] همان ص 330
[8] پشت پرده افغانستان ص 10، به نقل از همان
[9] تاريخ مختصر سياسي افغانستان، ص 250
[10] http://www.farsnews.com/printable.php?nn=8805070297